DE LIVING - ERSAN MONDTAG

Het laatste levensuur van een gewone mens. De voorstelling begint wanneer een vrouw thuiskomt in haar woonkamer en eindigt met haar zelfdoding. Of is het andersom? Kan dit uur ook achterstevoren worden verteld, waarbij ze terug tot leven wordt gewekt?

Antigone, Ophelia, Hedda Gabbler, in de theatergeschiedenis wordt een vrouw die zelfmoord pleegt, weggezet als rebels en gekweld. Die houding kan enkel bewonderd worden in de perfectie van hun dode lichamen. Van bij het begin weet je dat ze in de laatste act zullen sterven, maar toch kom je kijken. Gewend aan het gevoel van onafwendbaarheid, kijken we toe terwijl de dood dichterbij komt. Die opnieuw en opnieuw zien, lijkt op onze ervaring van politieke en existentiële devotie en machteloosheid. Is er een manier om daar uit te breken?

De Living verbeeldt de laatste scène vlak voor een vrouw zich van het leven berooft. We zien haar laatste gebaren, de poging om de normaliteit te behouden, een moment van besluitvaardigheid, dan aarzeling, de wil om te leven die tot zwijgen moet worden gebracht, en plotselinge paniek. Het publiek weet niet wat de vrouw tot zelfmoord drijft. Je kan alleen maar speculeren over haar verleden. Een ongelukkige liefdesrelatie? Is ze misschien niet bestand tegen de voortdurende druk van de samenleving? Of vertelt de laatste scène in het leven van deze vrouw minder over het individuele lot dan over de tragische ervaring van de mensheid in een dystopische maar nabije toekomst?

Haar dood zou dan een manifestatie zijn van een algemene vermoeidheid, een massale ziekte, zoals aan het begin van het nieuwe millennium gediagnosticeerd door de Franse socioloog Alain Ehrenberg. Maar misschien liggen de oorzaken van haar depressie veel verder terug - in een geschiedenis die even pijnlijk is als genegeerd, zoals beschreven door de Kameroense politicoloog Achille Mbembe: aan het begin van de transnationale slavenhandel, toen mensen andere mensen als handelswaar begonnen te behandelen en muren gingen bouwen om te voorkomen dat een deel van de mensheid een aandeel in de rijkdom van de wereld zou hebben. In de nabije toekomst zal de meerderheid van de mensen zelfs niet meer nodig zijn als slaven. In de laatste scène voor de dood worstelen we nog steeds met een impulsieve angst voor een externe bedreiging, maar tegelijkertijd weten we dat we ons met alles wat we doen voorbereiden op een collectieve zelfmoord door het klimaat neer te laten storten.

Maar wat we in het theater leren over de wereld van vandaag, terwijl we deze laatste scène keer op keer bekijken, is veel dubbelzinniger. Misschien zijn de verschillende nachtmerrieachtige diagnoses van onze tijd slechts gebaseerd op de waanideeën van een paar profeten die een effectieve apocalyptische mediacampagne verspreiden. En zelfs als we de tijd zouden kunnen terugdraaien, zouden we waarschijnlijk niet weten wat we anders hadden kunnen doen. Of was er dat ene moment in de tijd dat we de zelfmoord hadden kunnen afwenden? Hoe kunnen we de kracht terugwinnen om dit gevoel van machteloosheid en verlamming, dat onze samenleving steeds meer domineert, te overwinnen?

Ersan Mondtag is een van de meest gevierde Duitse regisseurs van de jonge generatie. Hij werd uitgenodigd op het Berliner Theatertreffen met zijn werken Tyrannis, Die Vernichtung en onlangs Das Internat. Als allround kunstenaar werd hij genomineerd als Up-and-coming Director en Stage- en kostuumontwerper van het jaar in het Duitstalige gebied. Voor De Living werkt hij voor het eerst in België.

Doris Bokongo Nkumu & Nathalie Bokongo Nkumu, beter bekend als les Mybalés, zijn twee danseressen die hun creatieve parcours startten in de Brusselse hiphopscene. Sinds vorig seizoen zijn ze geassocieerde kunstenaars bij KVS. Ze waren te zien in Malcolm X en komend seizoen zal hun eigen creatie À travers l’autre er in première gaan. Ze zullen De living mee-creëren en performen.